100. Yılında Mübadele

Türkiye ile Yunanistan arasında yapılan nüfus değişiminin, bilinen ismiyle Nüfus Mübadelesi’nin 100. yılındayız… Lozan Antlaşması’ndan hemen önce 30 Ocak 1923 tarihinde, iki ülke tarafından imzalanan "Mübadele Sözleşmesi” ile sayıları bir buçuk milyona yakın insanın yer değiştirmesi kabul edilmiştir. Bu göç yıllarca sürmüş, zorluklara, ayrılıklara ve dramlara sahne olmuştur.

Yüzlerce göç hikâyesine sahne olan Anadolu’da en farklı göç süreci belki de bizim adına mübadele dediğimiz, Yunanistan tarafında ise "Antalagi” olarak ifade edilen TürkYunan Nüfus Mübadelesi’dir. Çoğunlukla gemi ve trenlerle sağlıksız koşullarda yeni vatanlarına gelmek zorunda kalan mübadillerin bellekleri yollarda kaybettikleri akrabalarının hikâyeleriyle doludur. Türkçe bilmeden Türkiye’ye ya da Yunanca veya hiçbir lehçesini bilmeden Yunanistan’a yerleşmek zorunda kalanlar, aslında sadece isimleri farklı olan aynı hikâyenin kahramanlarıdır.

Mübadele, aradan geçen 100 yıla rağmen ilk günkü kadar hafızalarda yaşamaya devam ediyor… Tarihsel, kültürel ve sosyolojik yönleriyle çok katmanlı bir çalışma olan 100. Yılında Mübadele önemli bir boşluğu dolduruyor. Mübadeleyi hem bilimsel bir çerçevede hem de insani boyutuyla ele alıyor. 100. Yılında Mübadele, tarihin bu kırılma noktasında bir saygı duruşu niteliği taşıyor…